Pilot: Beleidsparticipatie door mensen met een licht verstandelijke beperking levert waardevolle inzichten op

Een proefproject in Eindhoven laat zien dat dat het goed mogelijk is om mensen met een licht verstandelijke beperking actief en volwaardig te betrekken bij het maken van beleid en dat het waardevolle inzichten oplevert.

Auteurs:   Daan de Bruijn-van den Wijngaart en Shahrzad Nourozi
Foto:  Bureau AM 

"Ik kwam hier binnen als bestuurder met een uitdrukkelijke wens om iets voor mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) te doen. Dat komt ook voort uit het feit dat ik zelf een kind heb met een lvb. Ik weet dus heel goed waar je tegenaan loopt en dat deze mensen tot veel meer in staat zijn dan waar ze vaak credits voor krijgen. Onze maatschappij is hier nog onvoldoende op ingericht. In mijn eerste kennismaking heb ik al gezegd: wat ik graag zou willen bereiken, is dat deze groep meer gezien en gefaciliteerd wordt."

Aan het woord is Janneke van Kessel, een van de twee stadsgezanten die sinds 2022 bij de gemeente Eindhoven werken. De gezanten zijn benoemd door de gemeenteraad. Hun rol is om op bestuurlijk niveau een doorbraak of versnelling voor elkaar te krijgen op complexe maatschappelijke opgaven. Van Kessel heeft als stadsgezant de portefeuille Inwonersparticipatie.

Janneke van Kessel: ‘Ik weet heel goed dat deze mensen tot veel meer in staat zijn dan waar ze vaak credits voor krijgen. Onze maatschappij is hier nog onvoldoende op ingericht.’

In het coalitieakkoord sprak het gemeentebestuur de ambitie uit om samen met experts aan de slag te gaan met nieuwe ideeën en creatieve vormen om diverse groepen te bereiken. Daarbij richt de gemeente zich onder meer op jongeren, mensen die dreigen af te haken en nu ook op mensen met een lvb.

Succesfactoren en randvoorwaarden 

In Eindhoven was weinig bekend over hoe mensen met een lvb op een betekenisvolle manier betrokken kunnen worden bij beleidsparticipatie. De gemeente gaf in 2024 opdracht aan Fontys Hogeschool om de stand van zaken in kaart te brengen en aanbevelingen te formuleren. Onderzoekers Arno Kierkels en Maja Ročak stuitten in hun literatuurverkenning vooral op één relevante bron: de handreiking Meer zeggenschap voor mensen met een lvb , uit 2022. Hierin bracht Movisie concrete succesfactoren en randvoorwaarden in beeld voor het vergroten van zeggenschap van mensen met een lvb, bijvoorbeeld rondom het creëren van een veilige sfeer, toegankelijk communiceren en echt ruimte geven aan de stem van betrokkenen. Zij gebruikten de principes en inzichten uit het Movisie-onderzoek voor hun verdere verkenning en aanbevelingen aan de gemeente (Kierkels & Ročak, 2024, Beleidsparticipatie door lvb in Eindhoven). Eerder had Movisie al de gereedschapskist   Praat met mij  ontwikkeld met methodieken om in gesprek te gaan met lvb’ers. Ze testten deze methodiek binnen een aantal locaties met ervaringsdeskundigen van zorginstelling Lunet in een participatietraject over de toekomst van de stad Eindhoven. Dit leidde tot waardevolle inzichten en nieuwe perspectieven voor de stad. 

Ervaringsdeskundige lvb’ers

Op basis van het Fontys-onderzoek ontwikkelde social designbureau AM in opdracht van Janneke van Kessel een nieuwe methodiek om inwoners met een licht verstandelijke beperking (lvb) beter te betrekken bij beleidsparticipatie. Dat deden de social designers in samenwerking met het Consortium Ervaringsdeskundigheid, een samenwerking tussen dertien zorgorganisaties. De ervaringsdeskundige lvb’ers uit diverse Brabantse gemeenten zijn door Fontys opgeleid om hun ervaringskennis als inwoner met een licht verstandelijke beperking in te kunnen zetten in onder meer participatietrajecten zoals die in Eindhoven.

Lees verder over de aanpak en de inzichten

Op de hoogte blijven van nieuwe inspiratie-artikelen? Meld je aan voor de Partispiratie Updates